1پژوهش حاضر باهدف تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی درس دین و زندگی پایه دهم مبتنی بر تئوری انتخاب انجام شد. روش پژوهش برای مرحله طراحی و تدوین بسته آموزشی، روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد سنتزپژوهی آمیخته بود. مضامین اصلی بسته آموزشی و زمان موردنیاز برای آموزش برگرفته از منابع کتبی همچون الگوی مدارس گیلانت گرمار و مقالات و طرح های پژوهشی داخلی و خارجی بود. برای روایی یابی بسته، ضمن استفاده از روش روایی صوری، از روش روایی محتوایی به شیوه کیفی و کمی با پانل خبرگان 14 نفری  استفاده شد. 14 نفر از متخصصان به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد که 10 نفر در حوزه روان شناسی و دو نفر در حوزه برنامه ریزی درسی و دو نفر هم در حوزه تعلیم وتربیت بودند و از دو ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد. حداقل و حداکثر میزان ضریب نسبی روایی محتوا برای هر آیتم بسته .71/0 و 1 محاسبه شد و میزان شاخص روایی محتوا در عمده جلسات به سمت عدد (85/0)برای تمامی هدف ها در پروتکل آموزشی به دست آمد. نتایج نشان داد بسته آموزشی درس دین و زندگی مبتنی بر تئوری انتخاب برای دانش آموزان پایه دهم از روایی صوری و محتوایی مناسبی بهره مند است و روایی لازم را برای کاربردهای آموزشی و استفاده پژوهشی دارد.

کودکان بسیاری بر اثر نقص های حرکتی، شنوایی، بینایی و ذهنی، با ناتوانی هایی مواجه هستند که همیشه با آن ها باقی خواهد ماند. بدون هیچ تردیدی روشن است که خدمات آموزشی و توانبخشی موجود برای برطرف کردن نیازهای این افراد، کافی نیست، و این افراد از فرصت های کافی برای پیوستن به زندگی اجتماعی و اشتغال به کار، محروم هستند. ایجاد نگرش مثبت نسبت به افراد دارای ناتوانی، فراهم نمودن فرصت های برابر و یکسان برای آن ها، شناخت نیازهای مختلف افراد و ارزش گذاری به آن ها و بالا بردن آگاهی افراد جامعه، شیوه های مبارزه با این محرومیت موجود هستند. در چنین وضعیتی، آموزش و پرورش فراگیر و به دنبال آن طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه مطرح می گردد. اصول سیستم های آموزشی و توانبخشی مذکور بر این اصل انسان گرایانه استوار است که انسان باید به عنوان یک کل یکپارچه و سازمان یافته شناخته شود و همه کودکان حتی کودکان دارای ناتوانی، باید از آموزش برای ارتقای کیفیت زندگی، برخوردار گردند و در این راستا بر این عقیده پافشاری می نمایند که باید همه موانع را از پیش روی برداشت و با فراهم کردن امکانات و تسهیلات، شرایط برای آموزش فراهم گردد. آموزش و پرورش فراگیر و توانبخشی مبتنی بر جامعه با اصل قرار دادن نیازها، تفاوت ها و ایجاد خودپنداره مثبت در افراد دارای ناتوانی، بدون در نظر گرفتن ناتوانی ها، احساس لذت بردن و اعتماد به نفس را ایجاد کرده و سبب خواهد شد که افراد دارای ناتوانی، حداکثر موفقیت در حد توان خود را، کسب نمایند. در سایه چنین ارتباط و هماهنگی است که افراد دارای ناتوانی از ارزش، شان و مقام برابری در جامعه برخوردار خواهند شد و تجربه موفقی از عملکردهایی که توانایی آن را دارند، کسب خواهند نمود.

مقدمه: توانبخشی مبتنی بر جامعه راهبردی است که در همه کشورها می تواند به نیازهای افراد کم توان جامعه بپردازد.هدف: سنجش مولفه های تاثیرگذار بر توانبخشی مبتنی بر جامعه در ایران.مواد و روش ها: این پژوهش توصیفی - تحلیلی و مقطعی در سال 1390 در دو مرحله انجام شد. در مرحله کیفی 45 نفر از خبرگان و در مرحله تحلیل عاملی 564 نفر از کارشناسان CBR کشور، کارشناس مسوول CBR و معاونان توانبخشی 31 استان، کارشناس CBR و معاونان توانبخشی شهرستان های مجری CBR مشارکت داشتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته و مطالعه راهنما بود که اعتبار محتوای آن به صورت Expert Panel و اعتبار سازه آن با تحلیل عاملی اکتشافی (تحلیل مولفه های اصلی) انجام شد. پایایی آن با روش های آزمون مجدد و همسانی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ تایید شد. برای کفایت حجم نمونه، مقیاس کیزر مایر الکین و برای مناسب بودن داده ها آزمون کرویت بارتلت بکار رفت.نتایج: در تحلیل اکتشافی عاملی، 7 عامل قابل قبول با ارزش ویژه بالاتر از یک و واریانس کلی 61.84 درصد شناسایی شدند که 54 گویه با بار عاملی قابل قبول ( بیشتر از 0.4) در زیر این 7 عامل قرار گرفتند. این 54 گویه عوامل تاثیرگذار بر توانبخشی مبتنی بر جامعه محسوب می شوند. در مرحله اعتمادیابی همه 7 عامل با گویه های مربوطه، ضریب پایایی مناسب (بیشتر از 0.84) بدست آوردند.نتیجه گیری: استفاده از افراد نیمه حرفه ای (کارکنان جامعه)، حمایت های اجتماعی و سیاسی، خدمات آموزشی، تامین معاش، خدمات بهداشتی، خدمات پزشکی و تلفیق اجتماعی معلولان با توجه به بافت فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور ما می توانند ضمن توانمندسازی معلولان، موجب ارتقای کرامت انسانی فرد معلول و خانواده ای در جامعه شود.

زمینه و هدف: خستگی یکی از علایم شایع و زودرس در بیماران مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه می باشد. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر توانبخشی ریوی مبتنی بر منزل بر خستگی بیماران COPD انجام یافته است.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه کارآزمایی بالینی است. شرکت کنندگان این مطالعه شامل 40 بیمار واجد معیارهای ورود بودند که از میان 100 بیمار مبتلا به COPD بستری در بخش های داخلی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری انتخاب شدند و به روش بلوک بندی تصادفی در دو گروه مداخله و شاهد قرار گرفتند. برای هر یک از نمونه های گروه مداخله، 3 جلسه 1 ساعته آموزشی طی 3 روز متوالی انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه مشخصات جمعیت شناختی و مقیاس شدت خستگی (Fatigue severity Scale: FSS) بود. میزان خستگی قبل و 7 هفته پس از ترخیص در هر دو گروه مقایسه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی و تحلیلی (تی مستقل، تی زوجی، آنالیز کوواریانس) صورت گرفت.یافته ها: میانگین خستگی قبل از مداخله در گروه آزمون 47.11 و گروه شاهد 47.50 بود که تفاوتی را نشان نمی داد (p=0.902). پس از مداخله میانگین خستگی در گروه آزمون 21.94 و در گروه شاهد 54.64 محاسبه شد که موید تفاوت معنادار (p<0.001) بود.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر، اجرای برنامه توانبخشی ریوی مبتنی بر منزل توسط پرستاران به عنوان مداخله ای ارزان، در دسترس و قابل اجرا در منزل می تواند گام موثری در جهت کاهش خستگی بیماران مبتلا به COPD محسوب گردد.

هدف: هدف این مطالعه بررسی اثربخشی برنامه آموزش در خانواده از طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه بر معلولین تحت پوشش شبکه های بهداشتی درمانی 21 شهرستان پایلوت که تحت آموزش قرار گرفته و پس از اتمام دوره ارزشیابی شده اند می باشد.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی 614 معلولی که از زمان آغاز طرح، برنامه «آموزش در خانواده» را دریافت کرده بودند و از نظر متغیر وضعیت پیشرفت توانایی ها، توسط کارشناسان طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه ارزشیابی شده بودند به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. داده های متغیرهای سن، جنس، نوع معلولیت، وضعیت اشتغال و نسبت آموزش دهنده به آموزش گیرنده از پرونده های این معلولین استخراج گردید. آنالیز آماری با استفاده از آزمون ک ای اسکوئر انجام گرفت.یافته ها: بین وضعیت پیشرفت توانایی های افراد تحت پوشش با گروه سنی و گروه معلولیت رابطه معنادار مشاهده شد (P=0.014 و P<0.001). بهترین نتایج در گروه های سنی پایین تر، معلولین گروه بینایی، بیماران مصروع و معلولین گروه یادگیری و کمترین نتایج در گروه های سنی افراد کهنسال، معلولین گروه ترکیبی و معلولین شنوایی و گویایی مشاهده شد. بین وضعیت پیشرفت یا عدم پیشرفت توانایی های افراد تحت پوشش با نسبت آموزش دهنده رابطه مشاهده شد (P=0.038). معلولینی که خود مربی خود باشند بیشترین میزان پیشرفت و مربیانی که از بستگان درجه اول، دوم و یا گروه بهورزان نباشند کمترین میزان پیشرفت را دارا بودند.نتیجه گیری: «آموزش در خانواده» در برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه روشی موثر جهت ارتقا عملکرد معلولین در برخی گروه های انتخابی است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر روش جدید «آموزش برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه در خانواده معلولان جسمی-حرکتی» بر آگاهی، مهارت و نگرش کارکنان محلی توانبخشی (توان یاران) در مناطق روستایی با برنامه آموزشی رایج انجام شد.روش بررسی: در این کارآزمایی میدانی 34 توان یار محلی تازه وارد در استان لرستان بر اساس روستای محل اشتغال، به دو گروه 18 و 16 نفره تقسیم شده، سپس هر یک از دو گروه به یکی از دو شیوه دریافت آموزش جدید «تکنیک های بارش افکار و ایفای نقش» و رایج «سخنرانی و روخوانی متن کتابچه های آموزشی» تخصیص یافتند. در شیوه جدید محتوای کتاب های خانواده ساده نویسی شده، کتابچه راهنمای آموزشی توان یار اضافه شد. آگاهی و نگرش دو گروه قبل و بلافاصله پس از دوره آموزشی با استفاده از پرسش نامه ای مستخرج از محتوای کتابچه های آموزش در خانواده و مهارت ایشان از طریق امتحان عملی مورد سنجش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری تی مستقل، تی زوجی و من ویتنی استفاده شد.یافته ها: میانگین نمرات آگاهی و مهارت توان یاران آموزش دیده به شیوه جدید نسبت به گروه دیگر افزایش بیشتری داشت ((P<0.001 و توان یاران آموزش دیده به شیوه جدید به نسبت بیشتری به مراقبان تحت پوشش خود علاوه بر ارائه آموزش شفاهی آموزش عملی ارائه کرده بودند (P=0.028). اما نگرش دو گروه در مورد اثر بخشی برنامه تفاوت معناداری نداشت.نتیجه گیری: از آنجا که آموزش به شیوه جدید در ارتقا سطح آگاهی و مهارت توان یاران محلی تاثیر بیشتری داشته، اما منابع تخصیص یافته تفاوت چندانی نداشتند، برنامه ریزی برای جایگزینی شیوه جدید شایسته به نظر می رسد.

این تحقیق با هدف ارزشیابی اثربخشی طرح توانبخشی مبتنی بر اجتماع، در توانمندسازی زنان روستایی دارای معلولیت شهرستان بیرجند خراسان جنوبی انجام گرفت. این مطالعه توصیفی به روش پیمایشی انجام شد. جامعه ی آماری تحقیق (591 نفر) دربرگیرنده ی تمام زنان روستایی دارای معلولیت تحت پوشش برنامه ی توانبخشی مبتنی بر اجتماع، در شهرستان بیرجند بود. طبق فرمول کوکران، حجم نمونه 204 نفر تعیین شد. گزینش نمونه ها به روش نمونه گیری چندمرحله ای انجام شد. روایی صوری و محتوایی ابزار تحقیق (پرسشنامه ی محقق ساخته) بر اساس نظر گروهی از خبرگان تأمین و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 72/0 تا 98/0 تأیید شد. طبق یافته های تحقیق، 13 درصد پاسخگویان اثربخشی طرح را خیلی زیاد، 5/10 درصد در حد زیاد، 12 درصد در حد متوسط، 41 درصد در حد کم و 5/23 درصد در حد خیلی کم ارزیابی کرده اند. نتایج آزمون های مقایسه نشان داد پاسخگویانی که در کلاس های آموزشی شرکت کرده اند، پاسخگویانی که در گروه معلولیت شنوایی و گویایی قرار دارند و پاسخگویانی که از تجهیزات توانمندسازی سمعک استفاده می کنند، اثربخشی طرح را بیشتر ارزیابی کرده ­ اند. تحلیل عاملی عوامل مؤثر بر اثربخشی توانبخشی مبتنی بر اجتماع به استخراج سه عامل تأثیرگذار با عنوان رویکرد نیازمحور توانبخشی مبتنی بر اجتماع، حمایت اجتماعی از توانبخشی مبتنی بر اجتماع، انسجام و همکاری نهادی در اجرای برنامه ی توانبخشی مبتنی بر اجتماع منجر شد. در مجموع این سه عامل 33/78 درصد از کل واریانس عوامل مؤثر بر اثربخشی برنامه ی توانبخشی مبتنی بر اجتماع را تبیین کردند. ضریب همبستگی نشان داد ارزیابی پاسخگویان از اثربخشی برنامه ی توانبخشی مبتنی بر اجتماع با رضایت از زندگی، برخورداری از مهارت، تحصیلات، رویکرد نیازمحور و همکاری و انسجام نهادی برنامه و میزان درآمد و حمایت اجتماعی از برنامه به عنوان متغیرهای مستقل مثبت و معنادار است.